Oszustwo, znane również jako wyłudzenie, jest jednym z powszechniejszych przestępstw, polegającym na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez wprowadzenie jej w błąd bądź wykorzystanie niezdolności ofiary do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Niniejsze omówienie przepisu art. 286 k.k., regulującego przestępstwo oszustwa, ma na celu przedstawienie jego istoty, kar grożących za jego popełnienie oraz omówienie sytuacji, kiedy nie jest oczywiste czy dany czyn można klasyfikować jako przestępstwo oszustwa.
 
Aby można było mówić o tym, że czyiś czyn wypełnia znamiona oszustwa, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:
a)      sprawca wprowadza ofiarę w błąd albo wyzyskuje błąd lub niezdolność
do należytego pojmowania przedsiębranego działania;
b)     sprawca doprowadza w ten sposób ofiarę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem;
c)      sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
 
Błędem określa się rozbieżnością między rzeczywistością a jej postrzeganiem przez osobę. Sprawca popełniający przestępstwo oszustwa wprowadza ofiarę w błąd – to znaczy, że przedstawia ofierze niezgodny z prawdą obraz rzeczywistości. Takie działanie może przybierać różne formy
– jako przykład posłuży jedna z najpopularniejszych postaci przestępstwa oszustwa, czyli
tzw. wyłudzenia „na wnuczka”. Przestępca obiera za cel starszą, samotną osobę i wykonuje do niej telefon, przedstawiając się jako jej wnuczek i prosząc o pewną kwotę pieniędzy na określony cel, np. pilną spłatę długu. W przedstawionej sytuacji sprawca wprowadza ofiarę w błąd – ofiara jest przekonywana, że dzwoni do niej członek rodziny, kiedy w rzeczywistości po drugiej stronie słuchawki znajduje się oszust, zamierzający wyłudzić pieniądze. Sprawca może też wyzyskiwać błąd – wykorzystywać to, że ofiara już wcześniej miała błędne wyobrażenie rzeczywistości,
lub wyzyskiwać niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania
– wykorzystywać sytuację, w której osoba, ze względu na wiek bądź upośledzenie czy niedorozwój umysłowy, nie jest zdolna do oceny znaczenia swojego postępowania.
 
Skutkiem działania sprawcy ma być niekorzystne rozporządzenie mieniem własnym bądź cudzym. Rozporządzenie mieniem to wszelkie czynności, które prowadzą do zmiany stanu majątkowego. Aby zaś takie rozporządzenie było niekorzystne, musi ono prowadzić
do pogorszenia sytuacji majątkowej ofiary. Należy zwrócić uwagę, że nie chodzi tu tylko
o rzeczywisty uszczerbek w majątku pokrzywdzonego, ale także utracone spodziewane korzyści.
 
Przedstawione wyżej działania sprawca podejmuje w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Oznacza to, że sprawca nie musi faktycznie wzbogacić się wskutek swojego działania
– przestępstwo zostaje dokonane już w momencie, gdy pokrzywdzony dokonuje niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem. Wystarczy, że sprawca podejmuje czynności, które mają doprowadzić do osiągniecia przez niego korzyści majątkowej. Innymi słowy, sprawca działa
z zamiarem wzbogacenia się – ma świadomość, że jego zachowanie jest przestępne i wolę takiego zachowania się, które to zachowanie jest dodatkowo „zabarwione” celem w postaci osiągnięcia korzyści majątkowej.
Art. 286 § 2 wprowadza odmianę przestępstwa oszustwa, polegającą na tym, iż sprawca żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy. Nie jest przy tym konieczne, żeby sprawca był jednocześnie osobą, która dokonała bezprawnego zaboru. Nie jest nawet konieczne, żeby sprawca taki przedmiot posiadał. Wystarczy, aby przestępca posiadał informacje o miejscu przechowania rzeczy.
 
Za przestępstwo oszustwa sprawcy grozi od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Taka sama kara jest przewidziana za przestępstwo określone w art. 286 § 2 k.k. Ustawodawca w art.
286 § 3 przewidział łagodniejsze kary dla sprawców oszustw mniejszej wagi – grzywna, kara ograniczenia wolności bądź kara pozbawienia wolności do lat 2. Pojęcie wypadku mniejszej wagi jest nieostre, pozostawione do zdefiniowania doktrynie i orzecznictwu. Większość komentatorów jest zgodna co do tego, że wypadki mniejszej wagi nie muszą oznaczać, iż ofiara doznała znacznej szkody majątkowej. Większe znaczenie przy określaniu wagi czynu mają okoliczności jego popełnienia oraz stopień społecznej szkodliwości czynu.
 
Przestępstwo oszustwa jest jednym z przypadków, w którym ustawodawca zdecydował się na uzależnienie w określonych przypadkach ścigania przestępstwa od złożenia przez pokrzywdzonego wniosku. Art. 286 § 4 k.k. stanowi, że jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, to ściganie przestępstwa następuje na jej wniosek. Kodeks karny w art. 115 § 11 k.k. definiuje osobę najbliższą jako małżonka, wstępnego, zstępnego, rodzeństwo, powinowatego w tej samej linii lub stopniu, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka, a także osobę pozostającą we wspólnym pożyciu. Jeżeli więc sprawca popełnia przestępstwo oszustwa na szkodę jednej z wymienionych wyżej osób, to tylko od pokrzywdzonego zależy, czy organy ścigania będą mogły podjąć dalsze działania prowadzące do ukarania przestępcy.
           
           
 
 

           
           
 
 

​Wielu poszkodowanych godzi się z każdą decyzją ubezpieczyciela, a tym samym z zaniżonym odszkodowaniem koniecznością i naprawy pojazdu z własnych środków lub rezygnuje z naprawy i sprzedają auto w stanie uszkodzonym, aby uniknąć dalszych kosztów. To z kolei sprawia, że kierowcy ponoszą dalsze straty.  Jednakże poszkodowany ma prawo starać się o wyższe odszkodowanie i  dopłatę. Pierwsze decyzja towarzystwa ubezpieczeń nie jest ostateczna i nawet po jej wydaniu poszkodowany może uzyskać dodatkowe pieniądze.
Poszkodowany chcąc sprawdzić czy otrzymane pieniądze od ubezpieczyciela są adekwatne do skali szkody powinien dokładnie zapoznać się z kosztorysem naprawy pojazdu i zwrócić uwagę na kilka ważnych kwestii:
Stosowanie zamienników oryginalnych części
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego naprawa powinna odbywać się przy użyciu oryginalnych części, jeżeli takie znajdowały się w samochodzie. Takie części powinny znaleźć się w kosztorysie ubezpieczyciela. Jednakże towarzystwa w ramach „oszczędności” stosują części nieoryginalne bez logo producenta pojazdu, które w kosztorysie są oznaczone symbolem Q. W kosztorysie mogę się również pojawić części zamienne o symbolu P. Części te pochodzą od niezależnego producenta i mogą mieć niższą jakość od części oryginalnych.
 
Zbyt niska wartość rynkowa pojazdu
Jeżeli szkoda zostanie zakwalifikowana jako całkowita, to szczególne znaczenie ma określenie wysokości wartości pojazdu sprzed szkody. Odszkodowanie jest różnicą wysokości wartości pojazdu sprzed szkody, a aktualną wartością wraku pojazdu. Z tego względu jeżeli wartość pojazdu sprzed zdarzenia zostanie zaniżona, to również odszkodowanie będzie zaniżone.
Odliczanie rabatów na zakup części
Serwisy samochodowe zamawiające duże ilości części od dystrybutorów mogą liczyć na zniżki, które sięgają nawet 25% bazowej ceny rynkowej. Towarzystwa ubezpieczeń wykorzystują te rabaty do zaniżania odszkodowań z OC sprawcy. Jednakże ubezpieczyciele pomijają fakt, że osoby prywatne nie są wstanie na własną rękę uzyskać takich zniżek. Podobnie jak małe warsztaty naprawcze. Takie działania firmy ubezpieczeniowej jest niezgodne z prawem. Te zniżki mają charakter czysto hipotetyczny i nie należy brać ich pod uwagę przy wyliczeniu odszkodowania.
W jakich przypadkach można uzyskać dopłatę odszkodowania:
- nie zawarto ugody;
- nie naprawiono auta;
- od szkody nie minęło więcej niż 3 lata;
- także, gdy sprzedano auto.
 
Aby uzyskać dopłatę odszkodowania poszkodowany po otrzymaniu niekorzystnej wyceny powinien skierować do towarzystwa ubezpieczeń odwołanie ze wskazaniem właściwej, zdaniem poszkodowanego kwoty odszkodowania. Roszczenie to powinno być odpowiednio uzasadnione np. poprzez potwierdzenie wartości naprawy. Takim dokumentem może być kosztorys naprawy sporządzony przez niezależnego rzeczoznawcę. Jeżeli towarzystwo ubezpieczeń nie przychyli się do złożonego odwołania sprawę należy skierować do sądu. Kolejnym etapem w takim przypadku jest złożenie pozwu we właściwym dla miejsca zamieszkania poszkodowane lub miejsca szkody sądzie rejonowym. 

W pierwszej kolejności należy przedstawić sytuację majatkową małżonków po zawarciu małżeństwa. W takim przypadku dochodzi do powstania trzech mas majątkowych. Mówiąc wprost: moja, twoja i nasza. Po rozwodzie, po tym jak każdy odbierze to, co jego, pozostaje jeszcze podział tego, co nasze.
 
W wielu przypadkach jest tak, iż do podziału majątku może dojść już w wyniku wydania samego wyroku rozwodowego. Zgodnie z art. 58 § 3 k.r.o. na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Co jednak jeśli majątek jest pokaźny, a każda ze stron chce zagarnąć dla siebie jak najwięcej?
 
W takim przypadku stronom pozostaje wyłącznie złożenie wniosku o dokonanie podziału majątku.


 
                                                                         WNIOSEK



 
Na wstępie należy zadać sobie pytanie, do jakiego sądu należy złożyć wniosek,
co powinno się w nim znajdować oraz jakie okoliczności należy wykazać.
 
Zgodnie z art. 566 k.p.c. sądem właściwym miejscowo w powyższej sprawie jest sąd miejsca położenia majątku. Zatem, w przypadku, gdy byli małżonkowie posiadają nieruchomość – sądem właściwym w sprawie będzie sąd właściwy dla danej nieruchomości.
 
Sądem właściwym rzeczowo w sprawie o podział majątku jest sąd rejonowy, zgodnie
z art. 507 k.p.c. – do właściwości sądu rejonowego należy rozpoznawanie spraw z postępowania nieprocesowego, bez względu na wartość przedmiotu sporu.
 
We wniosku wnioskodawca  powinien przede wszystkim zawrzeć informacje o tym
co wchodzi w skład majątku wspólnego. Do majątku wspólnego zgodnie z art. 31 § 2 k.r.o. należą:

                    1)   pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej                                    każdego z małżonków,
                    2)   dochody z majątku wspólnego oraz z majątku osobistego każdego z                                                małżonków,
                    3)   środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu                                      emerytalnego każdego z małżonków,
                    4)   kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o których mowa w ustawie
                          o systemie ubezpieczeń społecznych.
​
 
Do majątku wspólnego wchodzą również przedmioty darowizny – jeśli były uczynione
na rzecz obojga małżonków.
Ważne w tej kwestii jest to, aby załączyć wszelkie dowody potwierdzające nabycie powyższych przedmiotów, zaświadczenia o wynagrodzeniu oraz potwierdzenia zgromadzonych kwot na  rachunkach bankowych.
 
Od powyższego wniosku należy wnieść opłatę sądową, która to jest opłatą stałą i wynosi 1.000,00 zł. Należy również załączyć odpis wyroku rozwodowego.  


 
                                                                    ROZSTRZYGNIĘCIE

​
​
 
W wyroku rozstrzygającym o podziale majątku wspólnego, sąd pomimo dokonania podziału może dodatkowo orzec o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków
w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. W przypadku, gdy strony nie
są w stanie dojść w powyższej kwestii do porozumienia sąd może w tym przedmiocie orzec postanowieniem wstępnym.
 
Mając powyższe na uwadze, wytoczenie sprawy o podział majątku na pierwszy rzut oka wydaje się kwestią prostą i klarowną. Należy jednak w tym przedmiocie wykazać szereg dokumentów potwierdzających przynależność danych przedmiotów do odpowiedniej masy majątkowej. A to z kolei nie zawsze jest rzeczą prostą. Należy wziąć po uwagę fakt, iż zawierając małżeństwo, strony zakładają jedność do końca życia, a w związku z tym nie gromadzą materiałów potwierdzających własność danego przedmiotu.

Na gruncie obowiązującego uregulowania umowy pożyczki dopuszczalne jest jej zawarcie w dowolnej formie – pisemnej lub ustnej. Ważność umowy pożyczki nie zależy przy tym w żadnej mierze od wartości udzielanej pożyczki. Niemniej jednak pożyczkodawca udzielający pożyczki powyżej 1.000,00 zł powinien liczyć się z istotnymi ograniczeniami w dowodzeniu faktu jej zawarcia przed sądem. Dochodzenie roszczeń wynikających z umowy pożyczki, dla której nie zachowano zastrzeżonej formy najczęściej okazuje się niemożliwe bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika.

Przepisy przewidują rygor zachowania szczególnej formy zawieranej umowy, Kodeks Cywilny wprowadza je w różnym znaczeniu dla różnych umów. W telegraficznym skrócie te z przepisów, które nie wiążą niezachowania szczególnej formy umowy z jej ważnością należy rozumieć jako zastrzeżenie określonej formy dla celów dowodowych lub wywołania określonych skutków prawnych (w zależności od charakteru umowy). Taki właśnie rygor zachowania szczególnej formy – dla celów dowodowych ustawa przewiduje dla umowy pożyczki, a więc umowa pożyczki zawarta w jakiejkolwiek dopuszczalnej prawnie formie zawsze będzie umową ważną, co nie oznacza, że zwrot udzielonej pożyczki będzie zawsze łatwy do wyegzekwowania bez pomocy adwokata czy radcy prawnego.

Do niedawna, art. 720 § 2 k.c. zastrzegał dla umowy pożyczki przekraczającej 500,00 zł zachowanie formy pisemnej. Niezachowanie zastrzeżonej formy skutkowało niekorzystną sytuacją procesową – w procesie sądowym niedopuszczalny był dowód ze świadków oraz dowód z przesłuchania stron na okoliczność jej zawarcia. Od 8 września 2016 r., w związku z nowelizacją Kodeksu Cywilnego ustawa zastrzega dla umowy pożyczki przekraczającej 1.000,00 zł formę dokumentową, a więc już nie formę pisemną.

Forma dokumentowa zgodnie z art. 77(2) k.c. polega na złożeniu oświadczenia woli w formie dokumentu - wymóg ten ma na celu umożliwienie ustalenia osoby składającej oświadczenie. Jeśli chodzi zaś o samą jej definicję - zgodnie z art. 77(3) jest to nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z treścią oświadczenia woli. Informacja utrwalona w ten sposób może być zawarta na nośniku innym niż papier – może być to na przykład wiadomość SMS, nagranie dźwiękowe czy nawet wiadomość na Messengerze. Jest to więc forma mniej sformalizowana, a dla jej zachowania konieczne jest umożliwienie identyfikacji osoby składającej oświadczenie i trwały charakter takiej informacji. Warto jednak podkreślić, że ustawa wiąże z niezachowaniem powyższej formy identyczne skutki jak z niezachowaniem formy pisemnej (przed nowelizacją). Umowę pożyczki nadal można zawierać w formie pisemnej, ponieważ spełnia ona wymogi formy dokumentowej.

Zgodnie z zastrzeżonym rygorem zachowania formy szeroka inicjatywa dowodowa zmierzająca do udowodnienia faktu zawarcia umowy pożyczki na etapie sądowym jest znacznie ograniczona. Co do zasady, dowodem na fakt zawarcia umowy pożyczki nie mogą być przesłuchanie stron i zeznania świadków, jeżeli którakolwiek ze stron nie wyraża na to zgody za wyjątkiem umów zawieranych w obrocie konsumenckim. Ograniczenie dowodowe nie dotyczy także sytuacji, w której ustawa zastrzega określoną formę na rzecz jednej ze stron lub gdy fakt dokonania czynności jest uprawdopodobniony za pomocą pisma. Zastrzeżenie formy zawarcia umowy dla celów dowodowych rodzi dalsze konsekwencje prawne niż wynikałoby to wprost z przepisu zastrzegającego taki rygor.

Wymóg określonej formy skupia się bowiem na tym, że na fakt wywodzony wprost z formy dokumentowej nie mogą być powołane nie tylko dowody z zeznań świadków oraz przesłuchania stron, ale również domniemania faktyczne z nich wywodzone. Trafnie zauważył to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2008 r. o sygn. akt II CSK 321/08.

W powoływanym wyroku Sąd Najwyższy rozpatrywał skargę kasacyjną pożyczkodawcy od wyroku sądu II instancji. Przybliżając stan faktyczny – skarżący zarzucił Sądowi Apelacyjnemu bezpodstawne pominięcie dowodów z zeznań świadków (nota bene 6 świadków) na okoliczności, które jego zdaniem – nie były wprost objęte zakazem wynikającym z art. 74 k.c. i art. 246 k.p.c. Skarżący w postępowaniu sądowym nie przedstawił formy pisemnej umowy pożyczki (ówcześnie zastrzeżonej), a fakt jej zawarcia starał się dowodzić poprzez powołanie świadków na okoliczność ustalenia: wręczenia pieniędzy pozwanemu, oględzin działki (na którą pożyczka została udzielona), charakteru kontaktów zawodowych pozwanego z powodem, wreszcie - żądania zwrotu pożyczki.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku nie przyznał racji skarżącemu wskazując, że „użytą w art. 74 § 1 k.c. formułę ustawową – „na fakt dokonania czynności prawnej” należy rozumieć w tym sensie, że chodzi w niej o wykazanie przez dowodzącego faktu złożenia m.in. zgodnych oświadczeń woli obu stron umowy, pozwalających na przyjęcie dojścia do skutku umowy o określonej kwalifikacji prawnej. O takim oświadczeniu woli stron świadczyć może wiele elementów ustalonego stanu faktycznego, przy czym oświadczenie takie może przybrać różną postać (np. także oświadczenia dorozumianego, art. 65 k.c.). Przyjmując taki punkt widzenia nie można zasadnie twierdzić, że eksponowanie istnienia w postępowaniu dowodowym określonej sekwencji zdarzeń „związanych tylko z zawarciem umowy” nie jest jednak w ogóle działaniem zmierzającym w istocie do wykazania faktu złożenia zgodnego oświadczenia obu stron, a więc w istocie – faktu dokonania określonej czynności prawnej (zawarcia umowy).”

Sąd Najwyższy wywodzi z art. 74 k.c.. dalsze konsekwencje wskazując, że „należałoby przyjąć, że sformułowany w art. 74 § 1 k.c. zakaz prowadzenia dowodu ze środków na fakt dokonania czynności prawnej (zawarcia umowy) obejmuje nie tylko dowodzenie bezpośrednie, ale także możliwość posługiwania się w tej mierze domniemaniami faktycznymi (art. 231 k.p.c.). Istotny jest bowiem jurydyczny cel takiego zakazu w postaci preferowania dowodu z dokumentu dla niektórych kategorii czynności prawnych, w tym także – dla umowy pożyczki.”
​
Uzasadniona wydaje się także konkluzja, że dokonywanie spłat pożyczki na rzecz pożyczkodawcy w formie przelewów bez zachowanej formy dokumentowej samej umowy nie może stanowić dowodu zawarcia umowy pożyczki. Bronić można stanowiska, że spłaty takie nie dowodzą wprost uprzednio wyrażonej, zgodnej woli stron na zawarcie umowy pożyczki – nie są formą pisemną, która uprawdopodabniałaby fakt jej zawarcia. Jak się więc wydaje ograniczenie dowodowe w związku z zastrzeżoną dla umowy pożyczki formą dokumentową dla celów dowodowych ma charakter bardzo szeroki, a skuteczna obrona interesów pożyczkodawców wymaga fachowej i opartej na doświadczeniu procesowym, skutecznej obrony.

​Darowizna jest umową przewidzianą na gruncie polskiego prawa cywilnego, mającą na celu zobowiązanie się darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem własnego majątku. Bezpłatny charakter oznacza, że druga strona umowy tj. obdarowany, nie musi nic świadczyć w zamian za uczynioną darowiznę. Główną i najczęściej spotykaną przyczyną dokonywania darowizn jest szczególna więź łącząca strony umowy. Przepisy kodeksu cywilnego przewidują jednak kilka przypadków, w których możliwe jest odwołanie darowizny. Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.
Przyjmuje się, że „rażąca niewdzięczność” to świadome zachowanie obdarowanego, skierowane przeciwko darczyńcy w nieprzyjaznym zamiarze, cechujące się znacznym nasileniem złej woli i zmierzające do wyrządzenia darczyńcy krzywdy lub szkody majątkowej, odczuwane przez darczyńcę wysoce ujemnie. Rażąca niewdzięczność występuje w szczególności wówczas, gdy obdarowany dopuszcza się w stosunku do darczyńcy czynu przestępczego skierowanego przeciwko jego życiu, nietykalności cielesnej, zdrowiu fizycznemu lub psychicznemu, czci i godności osobistej i zawodowej oraz przeciwko jego mieniu. Rażąco niewdzięczne zachowanie obdarowanego nie musi jednak przybrać form drastycznych, wyrażających się w agresji fizycznej czy słownej względem darczyńcy, nie musi to też być czyn sprzeczny z prawem. Orzecznictwo dostarcza licznych przykładów konkretnych zachowań, stanowiących przejaw rażącej niewdzięczności. Należą do nich m.in.: odmowa świadczenia pomocy i opieki, zwłaszcza jeśli obowiązek jej niesienia wynika również ze stosunków rodzinnych, rozpowszechnianie informacji uwłaczających darczyńcy, żądanie eksmisji rodzica z mieszkania stanowiącego przedmiot darowizny i zarazem jego dorobek, pobicie i ciężkie znieważenie darczyńcy, naruszenie przez obdarowanego stosunków rodzinnych łączących go z darczyńcą, w tym obowiązku wdzięczności. Nie mieszczą się natomiast w pojęciu rażącej niewdzięczności krzywdy wyrządzone darczyńcy nieumyślnie, w sposób niezamierzony, czy nawet umyślnie, ale nieprzekraczające granic zwykłych konfliktów życia rodzinnego.
Oświadczenie o odwołaniu darowizny ma charakter jednostronny. Rażąca niewdzięczność uzasadniająca odwołanie darowizny musi nastąpić po zawarciu umowy. Wcześniejsze nieprzyjazne zachowania obdarowanego względem darczyńcy, o których darczyńca powziął wiadomość po zawarciu umowy, nie uzasadniają odwołania darowizny. Natomiast darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Jest to przejaw łagodniejszej ochrony uprawnień nabytych nieodpłatnie, której odzwierciedlenie stanowi przyznanie prymatu nad interesem obdarowanego interesom darczyńcy oraz osób, wobec których na darczyńcy ciąży ustawowy obowiązek alimentacyjny. Z „darowizną niewykonaną” mamy do czynienia wtedy, gdy w wyniku zawartej umowy nastąpił skutek rozporządzający, ale przedmiot darowizny nie został jeszcze wydany obdarowanemu albo wprawdzie obdarowany jest już w posiadaniu tego przedmiotu, ale skutek rozporządzający jeszcze nie powstał.
 
Przesłanką powstania uprawnienia do odwołania darowizny jeszcze niewykonanej jest pogorszenie się stanu majątkowego darczyńcy. Nie chodzi jednak o każdą zmianę na gorsze. Dokonując oceny, nie należy kierować się samą wysokością pogorszenia, lecz uwzględnić relację powstałej zmiany do łącznej wartości majątku darczyńcy. Przyczyny, dla których zmiana miała miejsce, są bez znaczenia – mogą być to okoliczności od darczyńcy niezależne (np. klęski żywiołowe, załamanie rynku, na którym darczyńca działa), ale również względy ściśle związane z jego osobą i będące następstwem jego zamierzeń (nagła choroba, konieczność wydatkowania znacznych środków na inny cel itp.). Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.

​Zgodnie z art. 65 ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny:
1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
3) małżonek (wdowa i wdowiec);
4) rodzice (a także ojczym i macocha oraz osoby przysposabiające)

Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli:
1) w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo
2) wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.

Prawo do renty rodzinnej nabywa również małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, jeżeli oprócz spełnienia ww. warunków miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową (art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych).

Dla ustalenia zatem, czy z mocy art. 70 ust. 3 ustawy emerytalnej wdowa ma prawo do renty rodzinnej, konieczne jest ustalenie, czy była ona uprawniona do alimentów ze strony męża. Wymaga to odwołania się do art. 60 § 2 k.r.o., po myśli którego, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Prawo do alimentów od byłego małżonka zostało zatem uzależnione od ustalenia co do winy rozkładu pożycia małżeńskiego zawartego w wyroku rozwodowym oraz sytuacji materialnej osoby uprawnionej. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 kwietnia 2015 r., sygn. akt: III AUa 1085/14).
Jak wynika przy tym z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2004r. (II UK 496/03, Lex nr 970144) i z 5 stycznia 2011r. (III UK 69/10, Lex nr 1001326), renta rodzinna jest świadczeniem ubezpieczeniowym, o charakterze majątkowym i alimentacyjnym. Prawo do niej powstaje w razie ziszczenia się ryzyka ubezpieczeniowego w postaci utraty żywiciela rodziny, który przed śmiercią miał ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniał warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Celem tego świadczenia jest zapewnienie ustawowo określonej grupie podmiotów, do których utrzymania przyczyniał się on bezpośrednio przez śmiercią kompensaty środków utrzymania utraconych, bądź pomniejszonych wskutek śmierci zobowiązanego do alimentacji. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 kwietnia 2015 r., sygn. akt: III AUa 1085/14).

Podpisując umowę z osobą fizyczną lub przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG dane stron umowy będą się pokrywać z osobą podpisującą umowę chyba że któraś ze stron działa przez pełnomocnika lub prokurenta. Inaczej wygląda sytuacja w obrocie gospodarczym gdzie spółki prawa handlowego mogą być reprezentowane przez różne gremia osobowe. Ważność umowy zawartej ze spółką prawa handlowego zależeć będzie od tego czy umowę podpisała osoba umocowana do reprezentowania spółki i zaciągania w jej imieniu zobowiązań. Umocowanie może wynikać z bycia członkiem organu spółki, z bycia wspólnikiem w przypadku gdy mamy do czynienia ze spółką osobową prawa handlowego lub bycia prokurentem spółki. Wszystkie powyższe formy umocowania łączy jedna zależność muszą być zgłoszone do Krajowego Rejestru Sądowego. Nie będzie organem spółki , wspólnikiem spółki czy prokurentem spółki osoba nie wpisana w odpowiedniej rubryce KRS. Jest to kluczowa zasada decydując o ważności umowy z wyjątkiem sytuacji gdzie umowa może zostać potwierdzona przez spółkę.
 
Mając powyższe na uwadze zanim podpiszemy umowę powinniśmy sprawdzić spółkę w KRS. Jeżeli dane się nie zgadzają nie warto podpisywać umowy nawet jeżeli mamy do czynienia z pracownikiem spółki który okaże nam prokurę. Dla ważności umowy nie ma znaczenia czy pracownikiem spółki jest dyrektor regionalny czy szeregowy pracownik. Bez potwierdzenia umowa będzie nie ważna nawet jeżeli podpiszę ją dyrektor regionalny spółki i okaże nam prokurę do reprezentowania spółki i zaciągania w jej imieniu zobowiązań. Dzieje się tak ponieważ prokura musi być zgłoszona do KRS a dyrektor regionalny jako pracownik nie jest zazwyczaj członkiem organu spółki i nie przysługują mu prawa członka zarządu spółki lub wspólnika spółki. Kodeks spółek handlowych reguluje uprawnienia osób wchodzących w skład danej spółki nie normuje uprawnień pracowników w zakresie reprezentowania i zaciągania zobowiązań w imieniu spółki. Instytucja potwierdzenia ważności umowy została opisana w Art. 103. § 1, § 2, § 3 k.c. Kwestią ważności umowy zawartej bez umocowania zajmował się Sąd Najwyższy który stwierdził że umowa potwierdzona staje się umową ważną.
 
Co możemy zrobić w sytuacji gdy jednak podpisaliśmy umowę z osobą nieuprawnioną ? Nasze roszczenia możemy oprzeć albo na Art. 39. § 1. i § 2. k.c. albo na Art. 103. § 1, § 2, § 3 k.c. Mamy więc alternatywę i czekać nas będzie trudna decyzja wywołująca określone skutki prawne i finansowe. Zanim wybierzemy kogo chcemy pozwać do sądu warto zastanowić się nad zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Pamiętać musimy o Art. 6. k.c. ,,Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne ‘’ Co za tym idzie jeżeli nie udowodnimy że spółka potwierdziła ważność umowy podpisanej przez osobę nieuprawnioną w jej imieniu to przegramy sprawę o zapłatę należności przeciwko spółce i nie tylko nie odzyskamy należnych nam pieniędzy ale będziemy zmuszeni zgodnie z k.p.c. do zwrotu kosztów procesu sądowego spółce. Bezpieczniej pozwać osobę fizyczną która podpisała z nami umowę ponieważ musimy udowodnić że taka osoba wyrządziła nam szkodę i jest zobowiązana do naprawienia tej szkody. Możemy to udowodnić okazując w sądzie umowę podpisaną przez pozwanego oraz saldo naszego rachunku bankowego z którego będzie wynikać że nie otrzymaliśmy zapłaty od firmy w imieniu której pozwany podpisywał umowę. Często spółką w imieniu której była podpisywana umowa jest spółka sp. z o.o. W takiej sytuacji pojawia się kolejny argument za pozwaniem osoby fizycznej zamiast sp. z o.o.. Spółka może być nie wypłacalna ponieważ otwiera się ją specjalnie po to aby samemu nie odpowiadać za zaciągnięte zobowiązania. Będziemy zmuszeni najpierw pozwać spółkę a w razie jej niewypłacalności właściciela spółki. Zapłacimy więc za dwa pozwy zamiast za jeden a koszty obsługi prawnej wzrosną o ponad 50%. Pozwijmy więc osobę fizyczną jednym pozwem gdzie szansa na ściągalność dłużnika jest większe w porównaniu ze sp. z o.o.
 
Jak pozwać dłużnika? Korzystajmy z sądów powszechnych a nie z e-sądu oraz z pomocy adwokata czy radcy prawnego a nie z firmy windykacyjnej. E-sąd jest droga na skróty która może nas kosztować przegranie sprawy ponieważ nie mamy jak załączyć dowodów w e-sadzie a bez nich referendarz sądowy prawdopodobnie napisze że roszczenie budzi wątpliwości i nie wyda nam nakazu zapłaty. Firma windykacyjna nie może reprezentować nas przed sądem chyba że zatrudnia radcę prawnego lub adwokata. Sprawa o podpisanie umowy z osobą nieuprawnioną skończy się po przeprowadzeniu rozprawy sądowej lub rozpraw sądowych. Nie ma co liczyć na nakaz zapłaty na posiedzeniu niejawnym.
 
Konkludując w niniejszej sprawie powinniśmy się udać do adwokata bądź radcy prawnego z prośbą o wykładnię materiałów sprawy. 

 

Jak powszechnie wiadomo zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy należy się zachowek, który to może wynosić dwie trzecie
(w przypadku osób trwale niezdolnych do pracy lub małoletnich zstępnych) albo połowę wartości udziału spadkowego, który przypadałby tym osobom przy dziedziczeniu ustawowym.

Kwestia ta nie nasuwa wątpliwości przy dziedziczeniu testamentowym, kiedy spadkodawca przykładowo ustanowił swoim spadkobiercą osobę spoza tego kręgu. Wówczas osoby te mogą wystąpić do spadkobiercy testamentowego ze stosownym roszczeniem o zapłatę zachowku.

Sytuacja komplikuje się nieco bardziej, gdy testamentu nie sporządzono, a część majątku spadkobiercy trafiła do osób trzecich lub jednego ze spadkodawców w formie darowizny jeszcze przed śmiercią spadkodawcy. Może mieć to miejsce np. w sytuacji, gdy spadkodawca mając dwoje dzieci, które dziedziczą z ustawy po 1/2 każde z nich, przekazał jednemu z nich przed śmiercią darowiznę nieruchomości o znacznej wartości.

Czy w takiej sytuacji, drugi ze spadkobierców mógłby skutecznie wystąpić o zachowek, mimo, iż sam nabył spadek z mocy ustawy?

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 13 lutego 2004 r., sygn. akt II CK 444/02 jest to możliwe. W przywołanym orzeczeniu stwierdzono, że „Jeżeli uprawniony do zachowku, dziedziczący z ustawy wespół z innymi osobami, nie otrzymał należnego mu zachowku, ma przeciwko współspadkobiercom roszczenia o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”. Tym samym fakt, że osoba uprawniona do zachowku, jest jednocześnie spadkobiercą ustawowym nie stanowi przeszkody w dochodzeniu przez nią roszczenia o zachowek.

Reasumując powyższe, udzielając odpowiedzi na wskazane w tytule pytanie, czy roszczenie o zachowek przysługuje także w sytuacji dziedziczenia ustawowego, należy udzielić odpowiedzi twierdzącej.

Kodeks karny w art. 39 wymienia wśród środków karnych zakaz prowadzenia pojazdów. Zgodnie z art. 42 § 1 k.k. środek ten może zostać orzeczony w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, a orzekając go sąd winien brać pod uwagę w szczególności to czy dalsze prowadzenia pojazdu przez sprawcę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Przestępstwami w rozdziale przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji będą nie tylko przestępstwa określone XXI Kodeksu karnego, ale także wszelkie inne, które prowadziły do naruszenia zasad bezpieczeństwa ruchu. Doktryna i orzecznictwo stoją na stanowisku, że zakaz prowadzenie pojazdów może być orzeczony niezależnie od posiadania bądź braku posiadania przez sprawcę uprawnień do kierowania poszczególnymi rodzajami pojazdów.

Wyżej wymieniony przepis umożliwia sądowi orzeczenie zakazu prowadzenia określonego rodzaju pojazdów. Jak wskazuje Sąd Najwyższy „Konieczne jest zachowanie związku między zakresem orzekanego zakazu a rodzajem pojazdu, jakim poruszał się sprawca. Nie ulega wątpliwości, iż w zakres orzeczenia o zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych, w pierwszej kolejności, powinno wchodzić uprawnienie do prowadzenia pojazdu tego rodzaju, którym sprawca dopuścił się przestępstwa. Orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych innego rodzaju niż ten, do którego należał pojazd prowadzony przez sprawcę, pozostaje w oczywistej sprzeczności z istotą tego zakazu (…)” (tak wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 20 marca 2014 r. sygn. akt III KK 461/13). Co istotne, sąd orzekając jakiego rodzaju pojazdów zakaz ma dotyczyć, może odwołać się do kategorii prawa jazdy.

Inaczej jednak wygląda sytuacja sprawcy, gdy podczas zdarzenia był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub zbiegł z jego miejsca. W takiej sytuacji sąd już nie tylko może orzec zakaz prowadzenia pojazdów, ale zakaz ten orzeka obligatoryjnie na okres minimum 3 lat. W takim wypadku sąd może orzec zakaz zarówno w stosunku do pojazdów określonego rodzaju jak i wszelkich pojazdów.

Zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów zostanie natomiast orzeczony dożywotnio między innymi w sytuacji, gdy sprawca prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego dopuści się tego czynu ponownie w okresie obowiązywania wcześniej orzeczonego zakazu.
Warto wspomnieć także, że w myśl art. 63 § 4 k.k. na poczet orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów zalicza się okres zatrzymania prawa jazdy lub innego odpowiedniego dokumentu.