Zatarcie skazania

Zatarcie skazania jest ważną i doniosłą instytucją prawa karnego. Dzięki temu mechanizmowi, osoby wobec których wydany został wyrok skazujący odzyskują po określonym czasie status osób niekaranych. W świetle prawa, gdy dochodzi do zatarcia skazania, oznacza to przyjęcie od tego czasu takiego stanu rzeczy, jakby do tego skazania nigdy nie doszło. Istotne jest zatem dobre zrozumienie tego pojęcia, zwłaszcza przesłanek oraz sposobu działania omawianej instytucji prawnej.

 

Zatarcie skazania związane jest ściśle z czasem wykonania kary, jej darowania bądź przedawnienia jej wykonania. Od dnia, w którym zakończono odbywanie kary, liczy się termin, z którego upływem skazanie ulega zatarciu. Dla kary pozbawienia wolności okres oczekiwania wynosi 10 lat, dla kary ograniczenia wolności – 3 lata, zaś dla grzywny czas ten wynosi 1 rok. Jeżeli po wykonaniu kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 3 lat skazany przestrzegał porządku prawnego, to może wnioskować o zarządzenie przez sąd zatarcia skazania już po upływie okresu 5 lat. Decyzja o rozpatrzeniu wniosku pozostaje jednak do uznania sądu – jego uwzględnienie nie jest bowiem obligatoryjne. Wobec osoby odbywającej karę dożywotniego pozbawienia wolności, w przypadku jej darowania lub przedawnienia jej wykonania, również dokonuje się zatarcie skazania. Jeżeli sąd odstąpił od wymierzenia kary, to skazanie zaciera się po upływie roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

W przypadku wydania wyroku skazującego z jednoczesnym warunkowym zawieszeniem wykonania kary, skazanie ulega zatarciu z upływem roku od zakończenia okresu próby. Jeżeli sąd zarządzi odbycie przez skazanego nałożonej na niego kary, to wtedy skazanie zaciera się według zasad ogólnych.

Wyjątkiem od powyższych zasad jest sytuacja, w której sprawcę skazano za dwa lub więcej przestępstw, bądź przed zatarciem skazania popełnia on ponowne przestępstwo. W takich sytuacjach zatarcie wszystkich skazań następuje jednocześnie, po upływie ostatniego z terminów. Przykładowo, jeżeli nastąpi skazanie na karę pozbawienia wolności i po upływie 7 lat sprawca popełni ponownie przestępstwo i zostanie wobec niego orzeczona druga kara pozbawienia wolności, to obydwa przestępstwa podlegają zatarciu dopiero w terminie, w którym następuje zatarcie skazania drugiej kary pozbawienia wolności. Z kolei jeżeli orzeczono jednocześnie karę grzywny i karę pozbawienia wolności, to obydwa przestępstwa ulegają zatarciu w terminie przewidzianym dla kary pozbawienia wolności, bowiem upływa on jako ostatni. Zatarcie skazania nie może także nastąpić przed wykonaniem środka zabezpieczającego, bądź przed wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem wykonania środka karnego, przepadku lub środka kompensacyjnego.

Zatarcie skazaniu następuje z mocy prawa, co do zasady zatem nie jest wymagane pismo skazanego, aby urzędnicy Krajowego Rejestru Karnego dokonali usunięcia wpisów o skazaniu. Gdyby jednak nie doszło automatycznie do wykreślenia skazań, konieczna może okazać się pomoc prawnika. Adwokat szybko i sprawnie załatwi sprawę poprzez bieżący kontakt z Krajowym Rejestrem Karnym oraz sądami powszechnymi.