Odpowiedzialność za wypadek komunikacyjny

Odpowiedzialność sprawcy wypadku komunikacyjnego kształtuje się dwojako – na gruncie przepisów prawa karnego, jak i prawa cywilnego. Należy jednak na wstępie zwrócić uwagę, iż nie każda kolizja drogowa jest wypadkiem w rozumieniu przepisów prawa. Przydatna jest więc wiedza na temat tego, czym jest wypadek komunikacyjny, a także, jak za spowodowanie takiego wypadku odpowiada sprawca.

Na gruncie Kodeksu karnego odpowiedzialność za wypadek komunikacyjny kształtuje się na podstawie przepisu art. 177. Paragraf 1 przywołanego artykułu brzmi następująco:
„Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. Z brzmienia tego przepisu wynika, jak należy rozumieć pojęcie wypadku komunikacyjnego – jest to bowiem taki wypadek, który spowodowała nieumyślnie osoba poprzez naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym. Z kolei art. 157 § 1 Kodeksu karnego określa obrażenia ciała w postaci naruszenia czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia inny, niż ciężki uszczerbek na zdrowiu. Należy również zwrócić uwagę, że takie uszkodzenie ciała musi trwać dłużej, niż 7 dni. Jest to konsekwencja istnienia przepisu art. 157 § 2 Kodeksu karnego, który stanowi o urazach trwających nie dłużej, niż 7 dni. Dlatego też należy przyjąć, iż przepis art. 157 § 1 Kodeksu karnego określa naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, który nie jest ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu, a zarazem trwa dłużej, niż 7 dni. Wypadek, powodujący tego typu obrażenia ciała, określany jest jako wypadek średni.

Art. 177 § 2 Kodeksu karnego określa z kolei odpowiedzialność za wypadek, którego skutek jest poważniejszy, niż ten opisany w omawianym wcześniej przepisie. Odpowiedzialność sprawcy jest bowiem surowsza, jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na zdrowiu. Aby precyzyjnie określić zakres pojęcia „ciężki uszczerbek na zdrowiu”, należy odnieść się do innego przepisu Kodeksu karnego, który to pojęcie definiuje, a którym to przepisem jest art. 156 § 1 Kodeksu karnego. Spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu to pozbawienie człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, a także spowodowanie innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej i długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała. Wypadek, którego skutkiem jest śmierć bądź ciężki uszczerbek na zdrowiu innej osoby, zwany jest wypadkiem ciężkim.

Sprawca wypadu średniego podlega karze pozbawienia wolności, wymierzanej w długości od miesiąca do lat 3. Sprawca wypadku ciężkiego podlega zaś karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Odpowiedzialność ta powstaje w przypadku nieumyślnego spowodowania wypadku. Oznacza to, iż sprawca nie zamierzał spowodować wypadku, chociaż przewidywał, lub mógł przewidzieć, że takie zdarzenie nastąpi. Należy zwrócić uwagę na treść przepisu art. 177 § 1, zgodnie z którym wypadek jest skutkiem naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym „choćby nieumyślnie”. Oznacza to, że sprawca, nie zamierzając spowodować wypadku, powoduje go, wskutek naruszenia zasad ruchu drogowego w sposób zamierzony, bądź nie. Bardzo często spotykanym przypadkiem takiego zamierzonego naruszenia zasad ruchu drogowego jest, chociażby, przekroczenie dopuszczalnej prędkości. Kierowca może świadomie jeździć szybciej, niż jest to dozwolone, zaś przyczyną takiego zachowania najczęściej jest zwyczajny pośpiech. Kierowca może również przekraczać dozwoloną prędkość niezamierzenie, poprzez brak uwagi. W obydwu przypadkach zamiarem kierowcy nie jest spowodowanie wypadku, wszak takie zdarzenie często może wiązać się ze szkodą na osobie samego sprawcy wypadku. Spowodowanie wypadku w obydwu opisanych wyżej sytuacjach spowoduje zaistnienie odpowiedzialności z art. 177 Kodeksu karnego.

Szczególną sytuację przewiduje art. 177 § 3 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa, ściganie przestępstwa polegającego na spowodowaniu wypadku średniego następuje na jej wniosek. Osobą najbliższą w rozumieniu Kodeksu karnego jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu. Oznacza to, iż w przypadku popełnienia przestępstwa na szkodę takiej osoby, to od niej będzie zależało, czy zostanie wszczęte postępowanie karne, czy też nie. Należy również zwrócić uwagę, iż na wniosek nie jest ścigane przestępstwo polegające na spowodowaniu wypadku ciężkiego.

Na gruncie Kodeksu cywilnego sprawca wypadku zobowiązany jest do naprawienia wynikłej z niego szkody. Odpowiedzialność cywilna będzie więc najczęściej obejmowała naprawienie szkody na pojeździe oraz zadośćuczynienie pieniężne za szkodę na osobie. W takim wypadku jednak sprawca szkody powinien jednak posiadać obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sprawy związane z wypłatą zadośćuczynienia i odszkodowania będzie więc załatwiał ubezpieczyciel sprawcy szkody.

Reasumując, chwila nieuwagi lub brawury na drodze grozi możliwością zasądzenia kary pozbawienia wolności. Pomocy w takiej sprawie może jednak udzielić profesjonalny pełnomocnik, który dokona szybkiej i sprawnej oceny sprawy i zaproponuje najlepsze rozwiązanie, umożliwiające złagodzenie skutków spowodowania wypadku komunikacyjnego. Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Adwokacką w Warszawie Praga Południe k. Ronda Wiatraczna pod nr telefonu 507 98 90 97.